Niye Profesyonel Bisikletçiler Daha Dar Lastik Kullanır?
Geniş lastikler aynı basınç altında daha kolay yuvarlanır. Dar lastikler konfordan feragat edilerek yüksek basınç altında uzun süre kullanıldılar. Bununla beraber dar lastikler yüksek hızlarda geniş lastiklere göre avantajlıdır, daha az hava direnci üretirler.
Hepsinden öte dar lastiklerde hızlanma daha kolaydır, lastiğin dönüş yükü azaldığı için hızlanması ve çevikliği artar. Bunun önemi hızlı grup binişlerinde anlaşılır, çok keskin dönüşten sonra 20km'den 40 km'ye hızlanmanız gerektiğinde bu durumu daha iyi hissedersiniz.
Diğer yandan 20 km'de düzenli süratte ilerlerken geniş lastiklerle biniş daha iyidir. Pratikte enerji tasarrufu teoriden daha fazladır, lastiğin elastisitesi şok ve vibrasyonu emdiği için daha fazla enerji biniciye aktarılır.
Profesyonel yol yarışçıları artık daha geniş lastik kullanmaya başladılar. 18 mm ve 20 mm lastikler artık eskisinden daha zor bulunuyor. Mevcut 23 mm standardı yerine profesyonel yarışçılar 24 mm ya da 25 mm genişliğindeki lastikleri tercih etmeye başladılar.
LASTİK
EBATLARI?
Bisikletlerde
çeşitli ölçülerdeki lastiklerin anlamı nedir?
Artık tüm bisiklet lastikleri ETRTO (European
Tire and Rim Technical Organization) standartlarına göre işaretleniyor. Bununla
beraber eskiden kullanılan İngiliz ve Fransız lastik ölçülerini de hala görmek
mümkün.
Mesela lastiğin üzerinde 37-622 yazıyorsa bu
ETRO standardına göre 37 mm lastik genişliği ve 622 mm içerden ölçülen çapını
gösterir. Bu ölçüler oldukça açıktır ve lastikleri kesin biçimde sınıflandırır.
Eğer inç olarak işaretlenme tercih edildiyse
(mesela 28 x 1.40) lastiğin dışarıdan yaklaşık çapını (28 inç) ve lastiğin
genişliğini 1,4 inç gösterir. Diğer bir inç işaretleme yöntemini ise mesela 28
x 1 5 /8 x 1 3/8 gibi görebiliriz( yaklaşık dış çap x lastik yüksekliği x
lastik genişliği ). İnç ölçüleri kesin değildir ve doğrulanmaya ihtiyacı vardır.
Mesela çaplar 559mm(MTB), 571 mm(triatlon) ve 590 mm(tur bisikleti) lastiklerin
hepsi 26 inç olarak sınıflandırılmıştır. Çapları 622 mm ve 635 mm olan
lastiklerin her ikisi de 28 inç olarak sınıflanmıştır. Garip olarak içerden
ölçülen çapı 630 mm olan lastikler ise 27 inç olarak sınıflandırılmıştır.
Bu sınıflandırma lastik yüzeyine fren yapılan
zamanlardan kalmadır. O günlerde lastiğin gerçek dış çapı fren üzerinden
tanımlanmıştı. Lastik genişliğine göre çok farklı sayıda içerden ölçü standardı
vardı.
İnç ölçüsü genelde dağ bisikletlerinde ve
İngilizce konuşulan ülkelerde kullanılmıştır. Bununla beraber tüm bisiklet
lastikleri için bu standartları kullanmaya devam edeceğiz, ama sadece ondalık
olarak. Deneyimlere göre çok az sayıda binici 28 x 1 5 /8 x 1 3/8 gibi klasik
kesirli lastik ölçülendirmesini biliyor.
29 inç MTB lastikleri piyasaya çıktığında iç
yarıçapları Avrupa 28 inçlerde olduğu gibi 622 mm dir.
En son çıkan lastik ölçüsü 27,5 inç ise 584 mm
iç yarıçap ölçüsü eski Fransız 650b ölçüsü ile aynıdır.
|
ETRTO
|
İnç
|
French
|
Ölçü işaretlemesi
|
37-622
|
28 x 1,40
28 x 1 5/8 x 1 3/8
|
700 x 35c
|
Dış yarıçap
|
-
|
Ca.28 inç
|
Ca.700 mm
|
İç yarıçap
|
622 mm
|
-
|
-
|
Lastik genişliği
|
Ca.37 mm
|
Ca. 1 3/8 inç
Bzw.1.4 inç
|
Ca. 35 mm
|
Lastik yüksekliği
|
-
|
Ca. 1 5/8 inç
|
-
|
28" ve
29" arasındaki gerçek fark nedir?
Bu soruya verilebilecek en safça cevap 1"
olurdu. Diğer bir cevap ise fark olmadığı olurdu. Her iki lastiğin de iç
yarıçapı aynıdır 622 mm ve aynı janta monte edilebilirler.
Avrupa'da 28 inç tur lastiğinde uygulanan bir
standarttır ve çok sayıda ülkede hala en popüler lastik kategorisidir. Avrupa
dışındaki ülkelerde 622 mm çok kullanılan bir standart değildir.
Kısa bir süre önce dağ bisikletlerinde 29"
standardı Amerika'da ortaya çıktı. Dağ bisikleti lastikleri tur bisikletlerine
göre daha şişkin olduğu için dış yarıçapı 29" civarındadır.
Bununla beraber her iki durum tam anlamıyla
doğru değildir. Mesela 28" olarak adlandırılan 23 mm genişliğinde bir yol
bisikleti lastiğinin dış çapı 26" civarındadır. Eğer lastiğin genişliği 40 mm
olursa 28" civarında bir çapı olur. Lastik genişliği daha da arttığında, mesela
60 mm civarına geldiğinde lastiğin dış çapı 30 inçe yaklaşır.
27,5"
ve 29" yeni tekerlek ölçülerinin avantajları nedir?
Yeni tekerlek ölçüleri piyasaya güzel bir
sebeple sunulmuştur. Büyük tekerleklerin avantajları dezavantajlarından ağır
basar. 29 inç tekerleğe sahip bisikletler biraz daha ağırdır, manevra
kabiliyeti biraz daha azdır ama patikada daha hızlı dönerler. Büyük temas alanı
daha iyi tutunma sağlar. Bununla beraber 29 inçler çok küçük kadrolar ya da
süspansiyon çalışma mesafesi uzun olanlar için uygun değildir. Bu sebeple 27,5
standardı ortaya çıkmıştır.
LASTİK
BOYUTLARI?
Niye
lastikler sıklıkla belirtilen lastik ölçüsünden daha dardır?
Lastiklerin yeterli kadro açıklığına sahip
olunmasından emin olmak için genelde lastik üreticileri kendilerine verilen
toleransın(+- 3 mm) eksi ucunda kalmayı tercih ederler.
Karkas kaplama materyali yıllar içinde daha da
karmaşık hale gelmiştir. Lastiğin genişliği montajdan sonra azalır. Ayrıca
lastik basıncı da önemli bir rol oynar. Maksimum basınç basılan bir lastiğin
genişliği düşük basınçtaki halinden daha fazladır. Ayrıca tekere takılan lastik
zaman içinde genişler, bu da 1-2 mm fark yaratır. Lastik genişliği en geniş
noktasından ölçülür.
Lastik
Kadroma Uyar mı?
Ultra-geniş lastiklerde en çok sorulan soru
budur. Çok sayıda farklı bisiklet modeli ve çok sayıda farklı lastik modeli
olduğundan dolayı bunun uygunluğunu kontrol edebilecek bir liste yoktur.
Bununla beraber linkteki liste
ultra geniş lastiklerin çaplarını tam olarak vermektedir. Bu da size lastik ile
kadro arasında yeterli açıklık olup olmadığı konusunda bilgi verir.
DETAYLI LİSTE İÇİN TIKLAYIN
Hangi
lastik hangi janta uyar?
Lastiğin iç çapı jant yatağından ölçülen çapla
uyuşmalıdır. Mesela 37-622 çapındaki lastik 622 x 19c jant çemberine
uyacaktır. Daha da fazlası lastik
genişliği çember genişliğine uymalıdır. Linkteki tabloda ETRTO
standartlarına göre jant genişliğinin ve çember genişliğinin olasılıklarını
görebilirsiniz.
DETAYLI LİSTE İÇİN TIKLAYIN
Çok sayıda olasılık tabloda listelenmemiştir,
bununla beraber liste pratikte iyi biçimde çalışmaktadır. Bununla beraber bu
kombinasyonların pratikte kullanımından doğacak riskten kullanıcı kendisi
sorumludur. ETRTO standartları genelde pratiğin gerisinde kalır. Son günlerde
çok geniş jantlar oldukça popüler hale geldi çünkü geniş jant lastiğin
kararlılığını arttırır.
Lastiğimin
çevresi ne kadardır?
Bisiklet bilgisayarlarının sayaçlarından doğru
veri alabilmek için lastiğin çevresini tam olarak bilmek gerekir. Lastiğin
çevresi janta, basınca ve yükse göre değişebilir- bu yüzden tam olarak ölçmek
zordur. Bu yüzden basit dönüş testini yaparak kendiniz de ölçebilirsiniz. Linkteki listede aşağı
yukarı değerleri görebilirsiniz.
DETAYLI LİSTE İÇİN TIKLAYIN
DİĞER KONULAR
- Lastiğin Yapısı
- Yuvarlama direnci